Najznačajniji antički lokalitet u Crnoj Gori je rimski grad Doclea. Nalazi se u neposrednoj blizini Podgorice na oko 4 km. uzvodno uz rijeku Moraču. Podignut je na prostranom ravnom platou nepravilnog oblika koji je sa tri strane omeđen koritima rijeka Zete, Morače i Širalije.

Razlozi zbog kojih je grad podignut baš na ovom mjestu su prvenstveno strategijski. Prostor oivičen koritima triju rijeka tokom većeg dijela godine je, zbog visokog vodostaja, bio nepristupačan, zaštićen okomitim liticama i lak za odbranu. Iako prirodno branjen i zaštićen rijekama, grad je bio utvrđen moćnim bedemima, kulama i bastionima koji su opasivali plato na kojem se grad nalazi.

Osnivanje Doclea-e se vezuje za sami početak prvog milenijuma. Grad je osnovan najvjerovatnije nakon 9 godine a za vrijeme dinastije Flavijevaca, moguće u doba Vespazijana, Doclea dobija status municipijuma, kada se i osniva najveći broj municipija na prostoru rimske provincije Dalmacije.

U periodu rimske dominacije Doclea je bila najznačajniji urbani centar na prostoru današnje Crne Gore. Bio je lociran u neposrednoj blizini raskršća nekoliko važnih puteva, od kojih je put koji je od Narone (Vid kod Metkovića), kroz unutrašnjost Crne Gore, vodio do Scodre (Skadar), bio jedna od najvažnijih rimskih komunikacija. Ipak Doclea se nije nalazila na samom putu što potvrđuje i činjenica da se ne pominje u dva najvažnija itinerara – Tabula Pointingeriana i Itinerarium Antonini.

Ime Doclea grad je dobio po Ilirskom plemenu Docleati na čijoj je teritoriji podignut. I pored značajne uloge koju u ovom periodu ima Doclea, istorijski izvori je relativno kasno pominju. Prvi put se pod imenom Doclea (Δόϰλϵα) pominje kod Ptolomeja, dok je Epitom koji se pripisuje Aureliju Viktoru iz IV vijeka, pominje pod imenom Dioklea i gdje je zbog sličnosti sa imenom navedena kao rodno mjesto cara Diklecijana. Pod ovim imenom se pominje i kod vizantijskih pisaca.

Iako prirodno zaštićena dubokim koritima triju rijeka koje je okružuju, Duklja je bila opasana masivnim bedemima, debljine 2 do 2,50 metara sa kulama i grudobranima na najznačajnijim mjestima i utvrđenim mostovima preko rijeka. Najmoćniji bedemi i kule nalazili su se na sjeveroistočnoj strani koja je bila prirodno nezastićena i koja je osim bedema imala i odbrambeni rov.

Grad je podignut po klasičnoj urbanistickoj shemi sa dvije glavne ulice cardo i decumanus koje se sijeku pod pravim uglom dok sve ostale ulice idu paralelno sa njima praveći na taj način kvadratne stambene blokove. U neposrednoj blizini mjesta gdje su se dvije glavne ulice ukrštale nalazio se gradski trg – forum. Na istom mjestu a odmah pored foruma sazidan je kompleks kapitolnog hrama.

Glavna gradska ulica via prinsipalis išla je pravcem istok-zapad od mosta na Širaliji do mosta na Morači. S lijeve i desne strane glavne ulice pružali su se najvažniji gradski objekti. Nedaleko od mosta na Širaliji u pravcu centra grada bio je postavljen slavoluk, posvećen imperatoru Galijenu. Sa desne strane slavoluka nalazio se hram pored čijih je ostataka pronađena statua boginje Rome pa se pretpostavlja da je hram njoj posvećen. Nedaleko od ovog nalazio se i hram posvećen boginji Dijani. U produžetku je veća palata sa atrijumom. Dalje prema centru grada nalazilo se gradsko kupatilo – terme, izgrađeno po poznatoj rimskoj šemi. Terme su imale salu za gimnastiku tzv. palestra, svlačionice, sale sa toplom i hladnom vodom, biblioteku, sobe za odmor. Sve prostorije u termama su bile raskošno dekorisane podnim mozaicima i skulpturama čiji tragovi i danas postoje.

Nasuprot termi na sjevernoj strani glavne ulice nalazio se glavni gradski trg-forum sa bazilikom. Forum je pravougaoni prostor kojeg sa zapadne strane zatvara duža fasada bazilike orjentisane sjever-jug a sa ostale tri strane bio je zatvoren tremovima. Bazilika je bila podužna građevina sa tri broda osvijetljena odozgo, gradjena u monumentalnoj kamenoj konstrukciji. Veći dio bazilike činio je jedinstven i svečano koncipiran prostor od koga su na kraćim stranama dvijema tročlanim kolonadama bile odvojene dvije manje prostorije. Iz sjevernog dijela se ulazilo u u jednu zatvorenu pravougaonu prostoriju sa polukružnom apsidom. Glavna fasada bazilike okrenuta prema trgu imala je dekorativnu kolonadu. Na epistilu bazilike sačuvan je dio natpisa koji govori o posveti ove građevine petnaestogodišnjem dječaku Flaviju Frintanu Balbinu, čija je pozlaćena statua na konju ukrašavala forum.

Iako se grad nalazio pored tri rijeke snadbijevanje vodom je vršeno vodovodom koji je vodu dovodio sa izvora rieke Cijevne i čiji su ostaci vidljivi i danas.

Od IV vijeka u istočnom dijelu grada počinje da se izdvaja prostor na kome žive hrišćani sa crkvama i velikom episkopskom bazilikom. Iz ovog perioda potiče “Podgorička čaša”, ustvari široki stakleni tanjir sa oslikanim predstavama iz Starog i Novog zavjeta. Na IV vaseljenskom saboru održanom u Halkidonu 451.godine, kao učesnik se pominje Dioklijski episkop Evandros.

Nakon gotskih razaranja 490. godine i naročito poslije razornog zemljotresa iz 518.godine Doclea gubi svoj značaj i polako pada u zaborav.